Nieuws

Soms kan een werkgever verplicht worden om te onderhandelen met de vakbond over de primaire arbeidsvoorwaarden, ook als het binnen de organisatie gebruikelijk is om deze onderhandelingen te voeren met de ondernemingsraad. Dat was de uitkomst van een geschil tussen TUI en de vakbond FNV.

Waar ging het geschil precies over?

Bij TUI was het gebruikelijk om met de ondernemingsraad over de primaire arbeidsvoorwaarden voor het cabinepersoneel te onderhandelen. De ondernemingsraad had daarvoor een bovenwettelijk instemmingsrecht gekregen, wat kan op grond van artikel 32 van de Wet op de Ondernemingsraden. De vakbond wilde echter zelf bij TUI aan tafel om te onderhandelen over deze arbeidsvoorwaarden. Toen TUI dat weigerde, heeft de FNV de rechter verzocht TUI tot deze cao-onderhandelingen te verplichten.

Het hof oordeelde dat TUI FNV inderdaad als onderhandelingspartner moest erkennen. Tegen deze uitspraak heeft TUI cassatie ingesteld.

Wat oordeelt de Hoge Raad?

Als uitgangspunt geldt dat een werkgever niet verplicht is om met een vakbond te onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden. Het is aan de werkgever of, en zo ja met wie, zij over collectieve arbeidsvoorwaarden wil overleggen. Soms kan het weigeren van onderhandelingen met de vakbonden over een cao echter onrechtmatig zijn. Of dat het geval is, moet worden beantwoord aan de hand van een afweging van de belangen over en weer, waarbij alle omstandigheden van het geval in aanmerking moeten worden genomen.

De Hoge Raad noemt in de uitspraak enkele van die omstandigheden, zoals:

a) de representativiteit van de vakbond,
b) de belangen die de vakbond nastreeft,
c) de deskundigheid en de ervaring van de vakbond met onderhandelingen in de betrokken branche,
d) het belang dat onderhandelingen over primaire arbeidsvoorwaarden in het voorliggende geval worden gevoerd door onderhandelaars die onafhankelijk zijn ten opzichte van de werkgever,
e) het draagvlak bij de werknemers voor de bestaande wijze waarop wordt onderhandeld over primaire arbeidsvoorwaarden en de aan die wijze verbonden waarborgen voor werknemers,
f) de omstandigheid dat bestaande of te voeren onderhandelingen zijn gericht op hetzij een cao, hetzij een andersoortige collectieve regeling over arbeidsvoorwaarden,
g) de bezwaarlijkheid van een collectieve actie,
h) het gewicht van de bezwaren die de werkgever of de werkgeversorganisatie ten grondslag legt aan de weigering om met de vakbond in onderhandeling te treden.

 

Het ligt volgens de Hoge Raad op de weg van de vakbond die in onderhandeling wil treden over een cao, om te stellen welke omstandigheden in een concreet geval meebrengen dat de weigering van de werkgever of de werkgeversorganisatie hierover met haar in onderhandeling te treden, onrechtmatig is.

Het hof oordeelde eerder al dat het TUI in dit geval niet vrij stond om te weigeren met de FNV te onderhandelen. De Hoge Raad komt – op iets andere gronden – tot hetzelfde oordeel. De uitspraak van het hof blijft dus in stand.

Wat betekent deze uitspraak?

Een werkgever die gewend is om met de ondernemingsraad over de primaire arbeidsvoorwaarden te onderhandelen, moet zich ervan bewust zijn dat het weigeren van de vakbonden om aan de onderhandelingstafel plaats te nemen onrechtmatig kan zijn. In sommige gevallen moeten de vakbonden worden toegelaten tot de onderhandelingen. Wanneer dat zo is, betekent dit overigens niet dat er vervolgens ook een cao met de vakbonden tot stand moet komen. Wel kan de vakbond – anders dan de ondernemingsraad – een staking uitroepen om hun voorwaarden kracht bij te zetten.