Nieuws

De Wet franchise is op 1 januari 2021 in werking getreden. De wet is van dwingend recht en franchisegevers en franchisenemers dienden zich per die datum overeenkomstig de wet te gedragen. Ook moesten specifieke contractuele aanpassingen per direct worden geïmplementeerd in nieuwe franchiseovereenkomsten en verlengingsovereenkomsten.  Voor lopende franchiseovereenkomsten geldt een overgangstermijn van twee jaar. Deze verstrijkt op 1 januari 2023. Franchiseorganisaties hebben nog drie maanden de tijd om aan de implementatieverplichting te voldoen.

Contractuele aanpassingen

De contractuele aanpassingen hebben betrekking op:

⦁ de introductie van een goodwill bepaling
⦁ de introductie van een instemmingsrecht voor franchisenemers met betrekking tot investeringen boven vooraf afgesproken drempelwaarden
⦁ het compliant maken van concurrentiebedingen.

Implementatie-trajecten

Voor de aanpassing van de bestaande franchiseovereenkomsten diende in overleg te worden getreden met de franchisenemers. In de afgelopen twee jaar hebben veel franchisegevers hun contracten geïnventariseerd en zijn, veelal in overleg met de franchisenemers, wijzigingen doorgevoerd. In de praktijk bleken deze implementatie voorstellen niet altijd een hamerstuk en werden de overleggen ervaren als ‘gedwongen huwelijk’. Na stevige gesprekken tussen afgevaardigden van franchisenemers en franchisegevers is men gelukkig in veel gevallen gekomen tot afspraken die recht doen aan de positie van beide partijen en (hopelijk) werkbaar zijn in de praktijk. Waar aan beide kanten de bereidwilligheid bestond om hier tijd en aandacht aan te geven en redelijke standpunt werden ingenomen, zijn deze implementatie trajecten inmiddels met succes afgerond.

Helaas is dat niet in alle gevallen gelukt. Binnen sommige franchiseorganisaties zijn de onderhandelingen verhard of zelfs in een impasse is geraakt en gestagneerd. Inmiddels begint de tijd te dringen. Gelet op de naderende deadline en de (hieronder te bespreken) sancties is het van belang dat partijen elkaar hierop aanspreken en de onderhandelingen heropenen, zo nodig onder begeleiding van een deskundig adviseur. Hiervoor geldt de wettelijke verplichting voor zowel de franchisegever als de franchisenemer zich ´goed’  te gedragen. Dit impliceert ook een constructieve en redelijke houding in gesprekken over de contractuele aanpassingen verband houdend met de Wet franchise. Een constructieve en redelijke houding kan zelfs  – als laatste redmiddel – in rechte worden afgedwongen.

Sancties

Welke sancties gelden er als de deadline niet wordt gehaald? Indien het concurrentiebeding niet tijdig voldoet aan de Wet franchise, is deze nietig. Is er bijvoorbeeld sprake van een te ruim of te langdurig concurrentieverbod, dan kan daar door partijen geen beroep op worden gedaan. De vergaande nadelige consequenties spreken voor zich.

Als er geen tijdige overeenstemming is bereikt over een goodwillbepaling of de instemmingsrechten betekent het dat de franchiseovereenkomst op dat punt niet voldoet aan dwingend recht. In de praktijk betekent dit dat een franchisenemer alsnog in rechte kan afdwingen dat hierover een bepaling zal worden opgenomen of dat besluiten worden opgeschort. Bovendien zijn regelingen die afwijken van de Wet franchise nietig. Bij het einde van de franchiseovereenkomst kan – het ontbreken of afwijken van – de bepaling over goodwill eveneens tot geschillen leiden, aangezien er dan geen enkel handvat is hoe de goodwill dient te worden vastgesteld en kan franchisenemer in rechte trachten een goodwillbetaling af te dwingen. Hoe de rechtspraak er op dit punt gaat uitzien is onvoorspelbaar, maar uiteraard zullen deskundigen de ontwikkelingen met interesse volgen.

Als op 1 januari 2023 geen contractuele afspraak is over consultatie en instemming van franchisenemers bij overschrijding van vooraf overeengekomen drempelwaarden, zal voor iedere voorgenomen wijziging in de franchiseformule met een financiële impact individuele toestemming van de franchisenemers moeten worden gevraagd. Dit geldt dan ongeacht de omvang van de verlangde investering, kosten of omzetderving, dus ook voor minimale wijzigingen. De verwachting is dat dit een flinke negatieve impact kan hebben op de commerciële flexibiliteit, groei en de innovatieve kracht van franchiseformules met als gevolg dat de concurrentiepositie van zowel franchisegever als franchisenemer onder druk kan komen te staan. Ook hier geldt dat zowel de franchisegever als de franchisenemer zich ´goed’ tegenover elkaar moeten gedragen en zich ook in de onderhandelingen redelijk moeten opstellen en zo nodig in rechte hier toe kunnen worden gedwongen. Dit alles onderstreept het belang van alle betrokkenen om vóór 1 januari 2023 tot afspraken te komen over de aanpassingen in hun franchiseovereenkomsten.