Gelden er speciale regels voor een collectief ontslag?
Voor een collectief ontslag gelden de regels uit de Wet melding collectief ontslag , hierna: de “WMCO”.
Wat is een collectief ontslag?
Er is sprake van een collectief ontslag als de werkgever het voornemen heeft om binnen drie maanden 20 of meer werknemers te ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen. Deze werknemers moeten wel werkzaam zijn in hetzelfde werkgebied van het UWV.
Onder “werknemer” in de zin van de WMCO vallen ook de statutair bestuurder die werkt op basis van een arbeidsovereenkomst en payrollwerknemers. De WMCO is niet van toepassing op het beëindigen van contracten met uitzendkrachten of zelfstandigen (ZZP’ers).
Onder “werkgever” in de zin van de WMCO wordt verstaan de formele werkgever waarmee de werknemer een arbeidsovereenkomst heeft.
Kan iedere beëindiging van de arbeidsovereenkomst onder de WMCO overvallen?
De WMCO ziet op elke voorgenomen beëindiging van een arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever om een of meer bedrijfseconomische redenen. Hieronder vallen de volgende wijze van beëindiging van de arbeidsovereenkomst:
- met wederzijds goedvinden;
- opzegging met instemming van de werknemer;
- opzegging met toestemming van het UWV of een cao-commissie;
- opzegging zonder instemming van de werknemer of toestemming van het UWV of een cao-commissie;
ontbinding door de Kantonrechter.
De WMCO is niet van toepassing als een arbeidsovereenkomst wordt beëindigd (i) tijdens de proeftijd; of (ii) om redenen die de persoon van de werknemer betreffen, zoals bijvoorbeeld disfunctioneren. De WMCO is ook niet van toepassing bij het van rechtswege eindigen van een tijdelijke arbeidsovereenkomst.
Wanneer begint het tijdvak van drie maanden?
Voor het tijdvak van drie maanden gaat het om het moment waarop de werkgever de arbeidsovereenkomst beëindigt of een verzoek hiertoe indient bij de Kantonrechter of het UWV.
Niet van belang is de datum van toestemming, de opzegdatum, de datum van de ontbindingsbeschikking of de dag waarop de arbeidsovereenkomst zal eindigen.
Voorbeeld: een werkgever heeft een meldingsplicht als hij om bedrijfseconomische redenen het voornemen heeft om binnen een tijdvak van drie maanden 14 ontslagaanvragen in te dienen bij het UWV, 1 ontbindingsprocedure bij de Kantonrechter te starten en met 5 werknemers een beëindigingsovereenkomst te sluiten.
Wat zijn mijn verplichtingen onder de WMCO?
Als de werkgever wilt overgaan tot een collectief ontslag moet dit schriftelijk aan de relevante vakbonden worden gemeld. Het voorgenomen collectief ontslag moet ook worden gemeld aan het UWV.
Het doel van de melding aan de vakbonden is om tot overleggen te komen om het collectief ontslag zoveel mogelijk te voorkomen en/of de gevolgen ervan te verzachten door middel van een sociaal plan.
Het UWV heeft voor de werkgever een verplicht gesteld formulier vastgesteld voor het doen van een melding. Dit formulier is te vinden op de website van het UWV. Bij de melding aan het UWV moet de meldingsbrief aan de vakbond(en) als bijlage worden meegestuurd.
Wat als ik niet weet bij welke vakbond ik moet zijn?
De werkgever heeft een onderzoeksplicht. Zo kan de werkgever bijvoorbeeld hiernaar informeren bij werknemers of cao-partijen. Het UWV toetst of de werkgever heeft voldaan aan zijn onderzoeksplicht.
Wat moet ik meesturen met een WMCO-melding?
De werkgever moet bij de melding aan de bonden onder andere uitleggen wat de reden is voor het voorgenomen collectief ontslag, informatie over het aantal werknemers binnen de organisatie en de boventallige werknemers en de voorgenomen sociale maatregelen.
De werkgever moet het UWV laten weten of een ondernemingsraad is ingesteld en of deze om advies is of zal worden gevraagd. Daarnaast moet het UWV op de hoogte worden gehouden van het overleg met de vakbonden en de ondernemingsraad.
Wat als de werkgever nog niet over alle gevraagde gegevens beschikt?
Het kan zijn dat de werkgever heel vroegtijdig een melding doet. Het kan dan zijn dat de werkgever nog niet beschikt over alle benodigde gegevens, bijvoorbeeld de onderverdeling van de werknemers naar beroep, leeftijd en geslacht. Het is dan zaak dat de werkgever zo goed mogelijk opgave doet van de gevraagde gegevens waarover hij op dat moment wel kan beschikken. Als de melding compleet is, zendt UWV daarvan een schriftelijke bevestiging aan de werkgever. Hierbij wordt de datum vermeld waarop de melding is ontvangen.
Is een vakbond of het UWV verplicht om vertrouwelijk om te gaan met een WMCO-melding?
Volgens art. 8 van de WMCO heeft een vakbond of het UWV de verplichting tot geheimhouding van een WMCO-melding en de inhoud daarvan. De werkgever moet wel bij de melding onder opgave van redenen om geheimhouding verzoeken. De verplichting tot geheimhouding geldt niet meer zodra een ontslagvergunning is aangevraagd of een ontbindingsverzoek is ingediend.
Wat gebeurt er na een WMCO-melding?
Na een WMCO-melding gaat er een wachttijd in van een maand voor overleg met de vakbonden.
Wordt de WMCO-melding altijd gevolgd door een maand wachttijd?
Dit is alleen anders als de vakbonden de werkgever hebben laten weten dat zij zijn geraadpleegd en dat zij zich met het voorgenomen collectief ontslag kunnen verenigen.
Wat houdt de overlegverplichting met de vakbonden in?
Er moet daadwerkelijk overleg zijn geweest met de vakbonden. Er hoeft echter geen overeenstemming te zijn bereikt met de vakbonden over het voornemen tot ontslag of een sociaal plan. Het is aan te bevelen om notulen te maken van het overleg, zodat kan worden bewezen dat het overleg heeft plaatsgevonden.
Wat als de vakbonden niet ingaan op de uitnodiging?
De werkgever heeft aan de verplichting tot raadpleging voldaan als de vakbonden niet ingaan op de schriftelijke uitnodiging van de werkgever. De uitnodiging van de werkgever moet wel tenminste twee weken voor de voorgestelde datum van het overleg door de vakbonden zijn ontvangen.
Wat zijn de gevolgen als ik mijn verplichtingen onder de WMCO niet nakom?
Als niet is voldaan aan de meldingsplicht of de vakbonden niet zijn geraadpleegd geeft UWV acht dagen de tijd voor herstel. Lopende ontslagaanvragen worden niet verder in behandeling genomen. Zonder tijdig herstel neemt UWV de nieuwe ontslagaanvragen niet in behandeling en weigert de lopende ontslagaanvragen.
De arbeidsovereenkomst kunnen niet eerder door de werkgever worden opgezegd of ontbonden na de maand wachttijd. Als de werkgever de ontslagprocedure via het UWV volgt, zal de maand wachttijd meestal zijn verstreken als toestemming wordt verleend, zodat aansluitend kan worden opgezegd.
De Kantonrechter kan op verzoek van de werknemer de opzegging of de beëindigingsovereenkomst vernietigen als de werkgever niet heeft gemeld.
Voorbeeld: een werkgever verzoekt om toestemming tot opzegging van de arbeidsovereenkomst met vijf werknemers. De toestemming wordt verleend en de werkgever zegt de arbeidsovereenkomsten op. Vervolgens verzoekt de werkgever binnen drie maanden om toestemming om de arbeidsovereenkomsten te mogen opzeggen voor nog eens 15 werknemers. Achteraf blijkt dat de werkgever niet aan zijn verplichtingen onder de WMCO heeft voldaan. De eerste vijf werknemers zijn echter al ontslagen. Op grond van de WMCO kan de kantonrechter de opzegging van de arbeidsovereenkomsten van deze vijf werknemers vernietigen.
Gaat een WMCO-melding mee over vanwege een overgang van onderneming?
Nee, bij een overgang van onderneming gaat een melding door de vervreemder niet van rechtswege over te verkrijgen. Blijft het voornemen bestaat om tenminste 20 werknemers te ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen, dan moet de verkrijger zelfstandig een nieuwe melding doen.